Restauratie en verduurzaming Groote Museum ARTIS in Amsterdam
Op 10 mei 2022 opende Hare Majesteit Koningin Máxima het ARTIS Groote Museum in Amsterdam. Na vijfenzeventig jaar gesloten te zijn geweest voor publiek, is het Groote Museum aan het Artisplein weer open met een nieuwe invulling. Sinds 2016 heeft Nico de Bont samen met TBI-zusteronderneming Mobilis, Unica en vele anderen met hart en ziel gewerkt aan de restauratie, verduurzaming en ondergrondse uitbreiding van dit bijzondere rijksmonument.
In het Groote Museum stelt ARTIS de samenhang tussen mens en natuur in onze huidige tijd centraal. Vroeger was het museum een ontmoetingsplaats voor de leden van het Genootschap Natura ARTIS Magistra, dat werd opgericht in 1838. ARTIS wilde dit prachtige monument haar belangrijke rol teruggeven en de oude functies van samenkomst en het bestuderen van natuur nieuw leven inblazen.
Samen sterk
TBI-ondernemingen Mobilis en Nico de Bont hebben samen de kennis in huis van resp. het herfunderen en realiseren van de kelder en van het restaureren van monumentale gebouwen. Hierdoor konden wij voor de opdrachtgever zonder risico’s voor omgeving en gebouw de nieuwe kelder realiseren. De omgeving van het Groote Museum staat vol met monumentale bomen. Door goed geologisch onderzoek en een waterkundig plan hebben wij zonder bemaling de kelder kunnen maken. Het anders engineeren van de damwand en stempelramen heeft gezorgd voor een zeer efficiënte bouwwijze. De aangebrachte paalfundering met bodemactivering draagt bij aan het energieneutraal verwarmen van het pand. De kelder is hoogwaardig geïsoleerd.
Bouwkundige uitdaging
Een uitdaging was de driedeling van het pand met de nog volledig aanwezige vlindertrap en stalen zuilen in het middengebied. Hier heeft de samenwerking tussen Nico de Bont en Mobilis maximaal resultaat opgeleverd. De zuilen hebben wij met een dubbele tafelconstructie opgevangen en opnieuw gefundeerd. De monumentale vlindertrap is volledig opgevangen en zorgt voor stabiliteit met de overige twee bouwdelen. Door het samenbrengen van onze beide specialismen is de fundering aangepakt en de kelder gerealiseerd zonder schade aan het monumentale museum en de omgeving.
Duurzame bouw
ARTIS streeft naar het zo duurzaam mogelijk restaureren van de monumentale gebouwen op het terrein. We hebben veel aandacht besteed aan de isolatie van het gebouw en er zijn zonnepanelen op het dak geplaatst. De grootste investering in duurzaamheid was de installatie voor een warmtekoude opslag onder het Artisplein die naast het Groote Museum ook de Ledenlokalen en andere onderdelen van ARTIS bedient.
Vakmanschap
Het monument hebben wij met veel liefde en zorg gerestaureerd. Zoveel mogelijk historische elementen zijn bewaard gebleven of weer in ere hersteld. Hierdoor komt de expositie in het gebouw en het verhaal achter dit bijzondere museum extra tot zijn recht. De prachtige vlindertrap staat als eyecatcher in de centrale hal, een monument op zich. Ons team van restauratiespecialisten hebben hiermee een mooi voorbeeld van vakmanschap gegeven: met veel passie en geduld is de bijzondere trap in oude glorie hersteld.
Historie
Het Groote Museum werd tussen 1850 en 1855 gebouwd voor de leden van het Genootschap Natura Artis Magistra. Het gebouw werd ontworpen door architect en honorair lid van het Genootschap Jan van Maurik (1812-1893). Het staat op het oudste terrein van ARTIS en was destijds een van de modernste gebouwen en het eerste museumgebouw van Amsterdam.
Op de bovenverdieping bevond zich een expositieruimte met honderden meters vitrines en kasten gevuld met objecten: van schelpen tot schedels en van preparaten tot skeletten. Hier maakte het Genootschap Natura Artis Magistra haar ambitie waar om natuur te bestuderen en kennis te delen.
Men leefde in een tijd waarin men zich afvroeg wat de relatie van de mens met dat andere leven was, waarbij in de koloniale gedachte onder ‘natuur’ ook niet-westerse volkeren werden geschaard. De natuur zat achter glas, de mens stond ervoor en de scheiding tussen beide was compleet. In 1947 sloot het museum en na 75 jaar opende het weer zijn deuren om die scheiding te slechten.
